sterke vrouwen

Twee dagen Jeruzalem, voordat ik naar Bethlehem ga.
De ervaringen van Hebron spelen door mijn hoofd. Niet in de laatste plaats omdat overal waar ik om me heen kijk, ik die ervaringen als het ware terugzie. De entourage is veranderd, de feiten blijven.
Wat ik in Jeruzalem zie, en ook herken uit Hebron is de betrekkelijk grote frequentie waarmee ik jonge mannen zie met een arm in gips en mitella of verband. Het blijkt een tactiek van het Israëlische leger te zijn om bij arrestaties een arm van de arrestant te breken. Stenen gooien is dan voor een tijd onmogelijk!

Gisteren naar vluchtelingenkamp Qalandia, even buiten Jeruzalem, op de weg naar Ramallah. De vrouwen van het vrouwencentrum met wie ik een afspraak heb, vertellen hoe hun ouders in 1949 hier terecht kwamen, aanvankelijk in tenten en met de hoop terug te kunnen gaan naar hun huizen. Die hoop is allang vervlogen, de tenten zijn vervangen door huizen, de verhalen worden levend gehouden door ze van generatie op generatie door te vertellen. De kinderen van toen zijn volwassen, getrouwd en hebben kinderen en kleinkinderen, die nog steeds opgroeien in een situatie van verdrukking, ontkenning, achterstelling en racisme.
Het vrouwencentrum is er gekomen met financiële steun uit Europa en wordt door vrouwen uit Qalandia gerund. Het heeft als doel de vrouwen in dit kamp te steunen in hun dagelijkse strijd om te overleven: sociaal, mentaal en educatief. Voor de kinderen is een muziekprogramma ontwikkeld waarin zij leren om muziek te maken en zo hun emoties te uiten en een plaats te geven. Ze leren op deze manier ook samen te werken om tot een klinkend geheel te komen.

Petje af, te meer omdat het leven in Qalandia verre van eenvoudig is.
Bij een confrontatie in augustus 2013 tussen Palestijnse jongeren en het Israelische leger werden drie jonge mannen uit Qalandia gedood.
Twee zonen (26 en 21 jaar) van een van mijn gesprekspartners zitten in de gevangenis in Jeruzalem. Hun moeder kan ze niet bezoeken omdat ze geen toestemming krijgt van de Israelische autoriteiten om naar Jeruzalem te reizen.
Onnodig om te melden dat ook tussen Jeruzalem en Qalandia de muur die de joodse nederzettingen isoleert van de omgeving alom aanwezig is. Op de drukke verkeersweg bij Qalandia is een controlepost, waar alle automobilisten, die van dit gebied onder Palestijns beheer naar Israel willen, langs moeten. Vandaag is er 1 van de 3 posten open en de file die moet passeren neemt zeker een uur in beslag. En waarom, zo vraagt mijn Palestijnse chauffeur zich af. Om ons te pesten!

Na Qalandia rijden we richting Ramallah, met als voornaamste doel het mausoleum van Yassar Arafat. Mijn chauffeur toont het me vol trots. Het is een indrukkend mausoleum in een desolate woestijnachtige omgeving. Ramallah is een belangrijke stad, het administratieve - en regeringscentrum zijn er gevestigd, Ramallah huisvest veel ambassades en (hulp)organisaties als de Verenigde Naties en het Rode Kruis. Maar, benadrukt de chauffeur, ik moet niet denken dat Ramallah de hoofdstad van Palestina is. Dat is Jeruzalem en dat zal niet veranderen.
Wat betreft de toekomst is hij allerminste optimistisch, zonder strijd zal de situatie niet veranderen. En hoe zeer de Palestijnen ook verlangen naar vrede, zolang Israël volhardt in de nederzettingen politiek is er voor de Palestijnen geen aanleiding om zich bij de bestaande, vernederende situatie neer te leggen.

Deze donderdag krijgt een heel andere invulling: een stadstour door de Oude Stad en over de stadsmuur van het oude Jeruzalem. Door de moslim- en christelijke wijk van de stad slingert de Via Dolorosa door nauwe straatjes van de souk. Het is bijzonder om te bedenken dat ik met vele anderen treedt in de voetstappen van Jezus op weg naar zijn kruisiging. De pelgrims lopen de weg met veel devotie en biddend. Sommige groepen torsen een kruis mee, soms al ruziemakend wie de volgende etappe het kruis mag dragen.
Ook in de moslimwijk van de Oude Stad hebben de settlers zich gevestigd in de huizen van Palestijnse bewoners. En dat willen ze graag tonen, Israëlische vanen hangen vanaf de dakrand langs de gevel naar beneden, boven op de daken zijn de Israëlische vlaggen gehesen, hier en daar tooit een menora de gevel van een huis. Het is geen idyllische versiering, maar een politiek statement.